Korzystając z różnych maszyn i urządzeń nie zastanawiamy się, co właściwie decyduje o ich sprawności. Tymczasem samochód, samolot czy chociażby domowy mikser, składają się z wielu mniejszych i większych elementów, bez których byłyby kompletnie bezużyteczne. Jednym z takich elementów jest przekładania zębata. Jej zastosowanie jest bardzo szerokie.

W których urządzeniach najczęściej spotyka się przekładnie zębate?

Przekładnie zębate stosuje się w dziesiątkach branż: od motoryzacyjnej, przez rolniczą, po elektroniczną. Każdy kierowca powinien sobie zdawać sprawę, że bez takiej przekładni jego samochód nie byłby w stanie się poruszać, bo jest to kluczowy element układu napędowego. Podobnie jest z maszynami rolniczymi czy chociażby samolotami (wojskowymi i cywilnymi).

Przekładnie zębate stosuje się też m.in. w tradycyjnych zegarach, turbinach, artykułach gospodarstwa domowego (mikser, blender), a także w maszynach górniczych, papierniczych i innych sprzętach wyposażonych w układy napędowe.

Na czym polega praca przekładni zębatej?

Przekładnia zębata to typowy przykład przekładni mechanicznej. Przeniesienie napędu jest możliwe dzięki zazębiającym się kołom zębatym – każdy choć raz widział ten schemat chociażby w filmie. Jest to jeden z najstarszych mechanizmów napędowych, stosowany przez ludzkość od tysięcy lat. Przekładnię zwykle napędza pasek lub łańcuch.

Wyróżniamy dwa główne typy przekładni zębatych:

• Jednostopniową – tworzy ją układ dwóch kół zębatych, napędzających się wzajemnie;
• Wielostopniową – tutaj mamy do czynienia z wieloma parami kół. Jest to układ bardziej zaawansowany i tym samym wydajniejszy;

Najważniejsza zaleta przekładni zębatych

Przekładnie zębate, choć ich konstrukcja może się wydawać dość archaiczna, nadal są masowo wykorzystywane w przemyśle. Nie bez powodu. Prostota tego układu przekłada się na jego niską awaryjność. Prawidłowo serwisowana (i fachowo wykonana) przekładnia potrafi „przeżyć” pozostałe elementy układu napędowego, na czele z jednostką centralną.

Warto zatem wiedzieć, że mikser, blender, samochód, zegar, rower czy tokarka działają właśnie dzięki kołom zębatym, zgrupowanym pod postacią przekładni. Od tego niedocenianego elementu zależy sprawność ogromnej liczby otaczających nas sprzętów.